danh mục sản phẩmXử trí làm sao để không phiền lòng vì người khác đối xử không tốt?
Xử trí làm sao để không tức giận vì người khác lăng mạ, hành động phiền lòng với ta?
Trước tiên, xin kể với các bạn câu chuyện sau:
Hành động nhổ nước bọt khiến tất thảy đều kinh ngạc trừ một người
Một hôm, Đức Phật đang ngồi nói chuyện với các môn đồ ở bên dưới một cái cây to thì đột nhiên có một người đàn ông đi tới và nhổ nước bọt vào mặt Ngài. Song trái lại với mọi dự đoán, Đức Phật vẫn ngồi điềm tĩnh, Ngài chỉ lau mặt và hỏi lại người đàn ông một câu: "Tiếp theo là gì nào?".
Trong khi đó, các môn đồ của Ngài thì rất tức giận. Môn đồ gần gũi nhất với Đức Phật là Ananda nói: "Thế này là quá lắm. Chúng ta không thể tha thứ cho hành động vô lễ này. Cần phải trừng trị hắn, nếu không những kẻ khác sẽ lại bắt chước điều đó".
Nhưng Đức Phật đã trấn an Ananda:
Hẳn anh ta đã nghe người khác nói gì đó về ta, rằng ta là một người đạo đức giả, một người nguy hiểm, khiến người ta đi chệch hướng, một kẻ xấu xa. Và có thể trong đầu anh ta đã hình thành một định kiến về ta. Anh ta không nhổ nước bọt vào ta, mà vào hình ảnh mà anh ta nghĩ ra trong đầu.
Trước phản ứng bất ngờ này, người đàn ông như đứng chết trân tại chỗ. Anh ta chưa từng gặp chuyện như vậy trong đời. Anh ta đã từng sỉ nhục rất nhiều người, và họ đều phản ứng lại tương tự.
Với những kẻ hèn nhát và yếu thế, họ cố cười gượng rồi tìm cách lấy lòng anh ta. Nhưng Đức Phật thì khác. Ngài không tức giận, cũng không cố tỏ ra vui vẻ. Nét mặt của Ngài toát ra sự điềm tĩnh, và Ngài chỉ muốn biết anh ta có muốn nói gì không.
Sự sám hối của người đàn ông
Chẳng biết nói gì nữa, người đàn ông trở về nhà. Tối đó, anh ta không thể ngủ được. Anh ta bị ám ảnh bởi những gì đã diễn ra. Anh ta không thể giải thích cho bản thân chuyện đã xảy ra.
Anh ta run rẩy, người vã ra đầy mồ hôi. Anh ta chưa từng gặp ai như vậy. Đức Phật đã khiến cho thứ tâm trí rối bời, đen tối, đầy oán hận cũng như toàn bộ quá khứ của anh ta như bị vỡ vụn thành trăm mảnh.
Sáng hôm sau, người đàn ông quay trở lại, phủ phục dưới chân Đức Phật. Đức Phật ân cần hỏi anh ta: "Sao nào? Đây cũng là một cách nói điều gì đó. Khi ngươi đến phủ phục dưới chân ta, ngươi đang muốn gián tiếp nói một điều gì đó mà ngôn từ dường như bất lực."
Người đàn ông ngẩng đầu lên nhìn Đức Phật rồi nói: "Xin Ngài hãy tha thứ cho những gì tôi làm hôm qua".
Đức Phật hỏi lại: "Tha thứ điều gì? Nhưng ta đâu phải là người mà ngươi đã sỉ nhục. Sông Hằng luôn chảy không ngừng, sông Hằng của hôm nay đâu phải sông Hằng của hôm qua. Mỗi người đều là một dòng sông.
Người bị ngươi sỉ nhục đã không còn ở đây. Ta chỉ giống người đó thôi, chứ không phải ông ta. Trong 24 giờ đồng hồ, có rất nhiều chuyện xảy ra. Vì thế, ta không thể tha thứ cho ngươi, vì ta không có gì oán hận ngươi cả. Và ngoài ra, ngươi cũng không phải là người đàn ông hôm qua tới đây.
Vì anh ta lúc đó rất giận dữ, anh ta khạc nhổ vào ta, còn ngươi thì phủ phục dưới chân ta. Sao 2 người các ngươi lại là một được? Vì thế, hãy quên chuyện đó đi. Hãy tới gần ta hơn và nói về chuyện khác".
Qua câu chuyên trên, ta hãy cùng phân tích:
1. Đức Phật và tâm bình an trước xúc phạm
Hành động nhổ nước bọt là một biểu hiện cực kỳ xúc phạm trong mọi nền văn hóa. Nhưng thay vì tức giận, Đức Phật chỉ hỏi: "Tiếp theo là gì nào?" Câu hỏi ấy không phải là một sự mỉa mai, mà là sự thấu hiểu bản chất con người. Đức Phật nhìn thấy rõ người đàn ông kia không thực sự nhổ vào "Ngài", mà là nhổ vào một hình ảnh mà ông ta lầm tưởng là "Đức Phật". Như thế, sự xúc phạm ấy không có thật, vì người bị xúc phạm không tồn tại – đó là trí tuệ vô ngã, là cái nhìn vượt khỏi bản ngã thông thường của con người.
2. Tấm gương soi cho xã hội hiện đại
Câu chuyện này nếu áp dụng vào đời sống thường ngày, đặc biệt trong gia đình và xã hội, sẽ giúp chúng ta tránh được biết bao nhiêu tổn thương và xung đột không đáng có. Trong gia đình, chúng ta thường nổi nóng khi người thân nói hay làm điều gì trái ý. Nhưng có khi, lời nói ấy chỉ là từ nỗi lo lắng, từ định kiến, hay từ một tâm trạng nhất thời – giống như người đàn ông nhổ nước bọt kia. Nếu chúng ta có thể bình tĩnh lắng nghe và hiểu rằng "họ đang phản ứng với hình ảnh mà họ tưởng tượng, không phải chính con người ta", thì sẽ dễ dàng tha thứ và mở lòng hơn.
Trong xã hội cũng vậy, những va chạm giữa người với người thường đến từ sự hiểu lầm, thiếu kiên nhẫn, hoặc bị dẫn dắt bởi định kiến, cảm xúc cá nhân. Nếu mỗi người biết dừng lại một chút trước khi phản ứng – để hiểu lý do đằng sau hành động của người khác – thì bạo lực, cãi vã, tranh chấp sẽ giảm đi rất nhiều.
3. Sự sám hối và cơ hội làm lại
Câu chuyện cũng cho thấy rằng con người có thể thay đổi, và điều quan trọng là ta không nên dán nhãn vĩnh viễn ai đó chỉ vì một hành động nhất thời. Người đàn ông kia sau một đêm trăn trở đã quay lại, phủ phục dưới chân Đức Phật. Ngài không trách móc, cũng không "tha thứ" theo cách thông thường, mà đơn giản chỉ nói: "Người hôm qua không còn ở đây nữa." Đây là cái nhìn của một bậc giác ngộ – người luôn thấy được tính vô thường và sự thay đổi không ngừng của con người.
Nếu trong cuộc sống, chúng ta biết nhìn người khác như những dòng sông luôn chảy – có thể đục hôm nay, nhưng trong ngày mai – thì chúng ta sẽ dễ bao dung, dễ cảm thông, dễ tiếp nhận người khác hơn. Và ngược lại, bản thân ta cũng cần tin rằng mình có thể vượt qua quá khứ, thay đổi và làm lại từ đầu.
4. Kết luận
Từ câu chuyện Đức Phật bị nhổ nước bọt, ta học được rằng: sự bình thản, trí tuệ và lòng từ bi có thể hóa giải mọi thù hận và hiểu lầm trong cuộc sống. Trong gia đình, điều này giúp giữ gìn hòa khí, tránh đổ vỡ vì những cảm xúc nhất thời. Trong xã hội, đó là chiếc cầu nối giữa con người với nhau, vượt qua định kiến và hận thù. Bao dung không phải là yếu đuối, mà là biểu hiện của người mạnh mẽ – mạnh đến mức có thể tha thứ cho kẻ từng làm tổn thương mình. Và khi mỗi người trong chúng ta học được cách sống như vậy, xã hội sẽ trở nên nhẹ nhàng và an lạc hơn rất nhiều.
==> Câu chuyện trên là một bài học sâu sắc, một “pháp” vi diệu nhưng rất gần gũi và đời thường. Nếu chúng ta biết áp dụng cách nghĩ ấy vào cuộc sống, chắc chắn rằng cuộc đời sẽ bước sang một trang mới. Khi ai đó nói lời khó nghe hay có hành động sai trái với ta, hãy tự soi lại mình: nếu họ nói đúng, ta nên cảm ơn vì họ đã giúp ta nhận ra lỗi lầm; còn nếu không đúng, thì họ chỉ đang phản ứng với một hình ảnh tưởng tượng trong đầu họ – chứ không phải con người thật của ta. Nhận ra điều đó, ta sẽ không còn phiền lòng hay khổ tâm nữa.
Dù đã hiểu lý thuyết, nhưng để sống được với tâm thế đó, ta cần rèn luyện mỗi ngày. Không ai làm được ngay, nhưng đó là mục tiêu để hướng tới. Biết mà không thực hành, ta vẫn sẽ “bình thường” như bao người khác.
